مصر از زاویه ای دیگر
اگر در سالهای اخیر شاهد تغییرات عجیب و غیر قابل پیش بینی آب و هوایی اعم از گرم شدن هوا، آب شدن یخ های قطبی ، مرگ گونه های مختلف حیوانی و گیاهی، سیل و زلزله و آتشفشان و سونامی در بخشهایی از کره زمین بودیم و همین عامل مهم سیاستمداران و متخصصان حفظ محیط زیست دنیا را به تکاپو برای تشکیل اجلاسهای بین المللی و چاره جویی در این زمینه واداشته بود، تحولات یکماهه اخیر منطقه در قالب اعتراضات مردمی که در تونس بسرعت منجر به سرنگونی دولت حاکم و فرار بن علی و خانواده اش شد، جرقه امید را در سایر کشورهای همسایه تونس نیز که به لحاظ فقر، استبداد، وابستگی خارجی و حکومت روسای جمهور مادام العمر ناکارامد با بحرانهای مشابه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی همسان مواجهند، در دل ملتهای منطقه برافروخته، قطعات پازل دومینوی تحول و تغییرات منطقه ای یکی پس از دیگری در حال کامل شدن است و این بار صاحب نظران حوزه روابط بین الملل با تاخیر نسبت به پیش بینی وقوع این تحولات ،به رمزگشایی و واکاوی این حرکات برآمده اند. اتفاقی که بسیاری انتظار داشتند 32 سال پیش، بعد از وقوع انقلاب سال ?7 ایران کشورهای منطقه را فرا گیرد، این روزها یکسال و اندی پس از آغاز جنبش سبز ایران با شباهتهایی به هر دو حرکت انقلابی و اصلاحی ?7 و 88 ایران و استفاده از تجربیات مشابه (هم در سطح جامعه مدنی و هم نحوه برخورد نیروهای حکومتی )و تمایزات خاص هر کشور در شرف انجام است.
در دی ماه امسال، مردم تونس دیکتاتور ?? ساله این کشور که ?? سال بود بر آن ها با مشت آهنین حکومت می کرد، برانداختند. به نظر می رسد بهمن نیز ماه برافتادن مبارک ?? ساله است. دیکتاتوری که سی و دوسال است با وضعیت فوق العاده حکومت می کند؛ حکومت دستگاه های امنیتی و نظامی بر مردم، به گونه ای که کیفر کمترین انتقاد و مخالفت زندان است.شانزده سال پیش زمانی که برای نخستین بار به مصر سفر کردم فضای امنیتی و حالت فوق العاده را در جای جای کشور می شد احساس کرد؛ از قبرستانهای قاهره – به عنوان مسکن و ماوای ملیونها مصری محلی که در آن بدنیا می آیند، بزرگ می شوند، زاد و ولد می کنند و همانجا هم می میرند- تا محل اجلاسی که قرار بود وزاری خارجه عدم تعهد در آنجا تشکیل جلسه دهند؛ از محله امبابه که مقر اسلامگرایان بود و حضور یکساعته من از چشم ماموران امنیتی پنهان نماند تا مکانهای تاریخی این کشور...همه جا حضور نیروهای امنیتی پیدا و پنهان مشهود بود. گفته می شود حکومت مصر متکی بر یک ملیون پرسنل امنیتی ست. قانون مربوط به شرایط اضطراری به مبارک این فرصت را داده تا انتخابات سه دهه اخیر را به هر نحوی که میخواهد دستکاری کند و سی و دو سال بر اریکه قدرت تکیه بزند. البته در غروب جمعه به وقت مصر با صدای لرزان به مردم مصر وعده داد که در انتخابات ریاست جمهوری آینده شرکت نخواهد کرد. پیداست فرعون مصر مثل فرعون زمان موسی وقتی موجهای سنگین دریا را دید، گفت: اکنون پشیمانم.. در این سوی تحولات مصر، برخلاف گذشته که مصریها در مقابل وضع موجود با گفتن یک کلمه "مالیش"(بی خیال!)در هر زمینه ای، خیال خود را راحت و سیاست صبر و تحمل پیشه کرده بودند، و به رغم سختی و تلخی زندگی تحت یک حکومت مطلقه بی مهار آرام و مطیع به نظر می رسیدند، روند تحولات در مصر طی این روزها کاملا متفاوت از گذشته است. بعد از سه روز اعتراض عمومی و بازداشت جمع زیادی و کشته شدن تعدادی از شهروندان، روز جمعه ?? ژانویه، ? بهمن در مصر روز خشم و آزادی اعلام شد. نهضت مقاومت ملت مصر از چهار روز پیش با شدت و شور زایدالوصفی متاثر از فضای اصلاحی- انقلابی منطقه وارد فاز جدیدی شده است. برادعی در مصاحبه ای که در گاردین منتشر شد،به نکات مهمی اشاره کرد و گفت: برای حمایت از تظاهرات مردم و پیوستن به آنان به مصر بازگشته است. او در نماز جمعه قاهره شرکت کرد... برادعی پیش از این گفته بود: حکومت مصر آخرین روز های خود را می گذراند و آخرین گام های لرزانش را بر می دارد. جمع زیادی از رهبران جنبش اعتراضی مردم بازداشت شده اند و خبرها حاکی از بازداشت صدها معترض توسط نیروهای رژیم مبارک است. هرچند حکومت تمامی شبکه های ارتباطی مثل اینترنت و موبایل را قطع کرده، ولی اطلاعرسانی از شبکه مجازی در سطح خیابانها با حضور مردم سریع و بدون واسطه انجام می شود. تحقق خواستههایی مانند آزادی و عدالت اجتماعی،از بین بردن بیکاری و برگزاری انتخابات آزاد و پاک و پایان دادن به حالت فوق العاده و آزار و اذیت و شکنجه طی روزهای اخیر مهمترین خواسته شهروندان مصری بود، خواسته هایی که بتدریج حکومت مبارک را نشانه رفته، خواهان پایان رژیم مبارک است. سرکوب مردم مصر، بی تردید نمی تواند نهضت مقاومت را متوقف کند. اتحادیه هنرمندان ، اتحادیه نویسندگان، اتحادیه روزنامه نگاران به مردم پیوسته اند. همگی اطلاعیه داده بودند که در تظاهرات روز جمعه خشم و آزادی شرکت می کنند. مردم گام های بلند دیگری هم برداشتند. برای آزادی جوانان خود که توسط ماموران امنیتی و پلیس دستگیر شده بودند، به مراکز پلیس یورش برده و جمعی از زندانیان را آزاد کردند. مقر پلیس و فرمانداری در شهر شیخ زوید و نیز سلوم در اختیار مردم قرار گرفته است.بر اساس گزارشهای شبکه های خبری سویز سقوط کرده، در خیابانهای قاهره صدای شلیک گلوله و دود ناشی از گاز اشک آور و صدای فریادهای مردم قطع نمی شود. خودروهای زرهی مثل صدف در میانه امواج خروشان مردم ازین سو به آن سو حرکت می کنند. مقر مرکزی حزب حاکم نیز به آتش کشیده شده است . در چند شهر مصر حکومت نظامی اعلام شده است. با این همه این سخن بر زبان مردم می گردد: مردم می خواهند رژیم سرنگون شود: "الشعب یرید اسقاط النظام." مبارک این صدای مردم را شنیده است؟
نیروهای امنیتی سالها با وضع فوق العاده می خواستند حکومت را مستقر و جامعه را آرام نشان دهند. اما در درون جامعه اتفاق دیگری در جریان بود. همان دوگانگی دیکتاتور، دوگانگی جوانی و نشاط صوری ظاهری مبارک 83 ساله با موهای رنگ شده از یک سو و کهولت و ویرانی حقیقی او، در جامعه هم وجود داشت. شور و حیاتی که در رگ های جوان جامعه مصر بود بالاخره سیاست مرگبار قبرستانی- امنیتی آن را به چالش کشید و دور نباشد که فرعون مصر نیز همین روزها به تاریخ بپیوندد.
نهضت مقاومت مصر رعب حکومت را در هم شکسته است. حکومت های دیکتاتوری مهمترین پشتوانه شان حکومت بر مبنای رعب و تهدید است. وقتی این لایه سنگین شکست، حکومت فرو می ریزد. وقتی جوانان در برابر شلیک ماموران امنیتی و پلیس می ایستند،وقتی احمد هاشم همین دیروز در اسکندریه خودش را آتش زد و از پیکر خود شعله ای افروخت نشان داد که از حکومت مبتنی بر ارعاب و تهدید نمی هراسد.
امواج تظاهرات مردم مصر از قاهره ?? میلیونی تا اسکندریه و سوئز و شهرک های مختلف دلتای نیل گسترده شده است. حیرت انگیز است که خانم کلینتون حکومت مصر را مستقر تعریف کرده است.
در برابر حاکمیت استبدادی مبارک همه گروه ها به صحنه آمده اند. تحولات مصر، تونس، اردن، یمن، لبنان، فلسطین، سودان و...از اهمیت بسیاری برخوردارند و نظم جدیدی در منطقه در حال ترسیم شدن است. رهبران جنبش سبز ملت ایران ضرورت دارد نسبت به تحولات منطقه موضعگیری بهنگام و روشنی داشته باشند تا از سوءبرداشت برخی فرصت طلبان و مصادره به مطلوب کنندگان پیشگیری کنند.
کلمات کلیدی :
» نظر